लोककलेच्या तिठ्यावर

जाते : लोकसंस्कृतीचा अनुपम अविष्कार !

संजीव बावसकर (नगरदेवळा) मानवी सभ्यतेचे आणि पाषाणाचे अतूट नाते आहे. मानवी सभ्यतेचा प्रारंभ हाच मुळी पाषाणापासून सुरू झाला. सभ्यता या शब्दाच्या चौकटीच्या पलीकडचा कालखंड आपल्याला...

नगरदेवळ्याची ‘वीरनृत्य’ परंपरा

संजीव बावसकर (नगरदेवळे) मानवी जीवनात आनंद आणि नृत्य यांना अनन्यसाधारण महत्त्व आहे. आनंद प्रकट करण्यासाठी मानवाने सर्वप्रथम केलेला शरीराभिनय म्हणजे नृत्य असे ढोबळ मानाने म्हणता...

लोकसंगीतातील मेरूदंड : संबळ व तुणतुणे

संजीव बावसकर (नगरदेवळे) मानवी जीवनात कलेचा आविष्कार कधी झाला हे सांगणे तसे खूप कठीण आहे. मानवाला आनंद, दुःख, क्रोध, विरह इत्यादी भावना व्यक्त करण्यासाठी त्याच्या...

चाडे : पांभरच्या शृंगारातील हरवलेला मोती!

संजीव बावसकर (नगरदेवळे) मानवी सभ्यतेच्या उत्क्रांतीचे अनेक टप्पे आहेत. मानवाच्या जसजशा गरजा वाढू लागल्या तसतसा नवीन आविष्कारांचा जन्म होत गेला. कारण गरज ही शोधांची जननी...

उपेक्षित जातींचे सांस्कृतिक वैभव

डॉ. मिलिंद कसबे सामाजिक दृष्ट्या पूर्वाश्रमीची महार ही जात अस्पृश्य जात, गावगाड्यातील खालच्या दर्जाची कामे करणारी होती. गावगाड्यातील गावाच्या अथवा शिवकाळात किल्ल्यांच्या रक्षणाची कामे या...

प्रबोधनकारी मीराबाई

डॉ. गणेश चंदनशिवेमुक्काम लातूर जिल्ह्यातील देशमुखांच्या बाभुळगाव जवळच्या म्हैसगाव इथला. गावातल्या मंदिरात राष्ट्रसंत तुकडोजी महाराज आणि दुनेदास महाराज यांचा सामना रंगणार होता. वामनराव उमपांचं...

आठवणीतील विठाबाई…

डॉ. मिलिंद कसबे'विठाबाई भाऊ मांग नारायणगावकर' तमाशा क्षेत्रातील सर्वपरिचित स्त्री, आपल्या नशील्या आवाजाने आणि बेधुंद लावणी नृत्याने विठाबाईंनी तमाम तमाशा शौकीनांना वेड लावले होते....

लोककलांना विळखा जातव्यवस्थेचा

मिलिंद कसबे  ते कलावंत आहेत की देवाच्या नावाने विधिनाट्य करणारे पोटार्थी आहेत? भारतीय जातिव्यवस्थेने सांस्कृतिक क्षेत्राला दिलेल्या वळणांकडे पाहिले असता कला क्षेत्रातले जातवास्तव अधिक ठळकपणे दिसते....

काळू-बाळूंना मानाचा मुजरा…

टीम बाईमाणूस अवघ्या मराठी मुलखाला परिचित असणारे काळू-बाळू जोडीतील ज्येष्ठ तमाशा कलावंत काळू ऊर्फ लहू संभाजी खाडे यांनी २०११ साली तर बाळू यांनी आजच्याच दिवशी...

Latest articles