- टीम बाईमाणूस
आजकाल फॅन्सी जिमवेअर आणि इनरवेअर्सचे फॅड वाढले आहे. तुम्हीही तुमची एखादी आवडीची जिमसाठी वापरात येणारी पॅन्ट किंवा अंतर्वस्त्रे वापरल्यावर तुम्हाला खाज सुटते किंवा बांधून टाकल्यासारखे वाटते का? ही अशी खाज सुटण्याचे कारण आहे एका विशिष्ट प्रकारची बुरशी ज्याला ‘जॉक इच’ असं देखील म्हणतात. हा एक प्रकारच्या बुरशीचा संसर्ग असून यामुळे त्वचेवर लाल लाल पुरळ येतात. डर्माटोफाइट्स नावाच्या या बुरशीमुळे तुमच्या मांडीवर, कंबरेवर किंवा मग जांघेमध्ये लाल रंगाचा पट्टा दिसू लागतो. हा संसर्ग पुरुषांना मोठ्या प्रमाणात होतो. उबदार आणि ओलसर त्वचेच्या थरावर याचा प्रसार वेगाने होतो.
स्पॅन्डेक्स, नायलॉन आणि इतर सिंथेटिक फॅब्रिक्स वापरणाऱ्या आणि शरीराच्या तंदुरुस्तीसाठी सजग असणाऱ्या नागरिकांमध्ये अशा प्रकारचा संसर्ग मोठ्या प्रमाणात आढळून येतो. दुर्दैवाने आधुनिक युगातील हे कपडे हवा खेळती राहण्याला किंवा मग कपडे वापरताना आर्द्रता तयार होऊ नये म्हणून हवी ती काळजी घेत नाहीत यामुळे बुरशीच्या संसर्गाला पोषक वातावरण निर्माण होते.
काय आहे ‘जॉक इच?’ यावर उपचार काय करावा?
एखाद्या त्वचारोगतज्ञासाठी या प्रकारचा संसर्ग हा काही नवीन नाही. याला कंबरेवर तयार झालेला पट्टा किंवा टिनिया क्रुरिस म्हणून देखील ओळखले जाते. या रोगाचा किंवा खाजेचा सामना करण्यासाठी किंवा तो होऊच नये यासाठी अस्तित्वात असणाऱ्या नैसर्गिक उपायाकडे नेहमीच दुर्लक्ष केले जाते. तो उपाय म्हणजे नियमित अंघोळ करणे आणि शरीराची स्वच्छता राखणे. जिम करून घरी परतल्यानंतर सकाळ संध्याकाळ अंघोळ करण्याची सवय असेल ते जॉक इच पासून तुम्ही अगदी सहजपणे दूर राहू शकता. अंघोळ केल्याने शरीरात निर्माण झालेला घाम निघून जाईल आणि अशा प्रकारचा संसर्ग होण्याचा धोका कमी होईल.
पुढचा उपाय म्हणजे तुमच्या खाजगी जागांची स्वच्छता राखणे. पुरुषांच्या प्रायव्हेट पार्ट्समध्ये दाट केस असतात जे डर्माटोफाईट्स वाढण्यास मदत करतात. तुम्ही त्याद्वारे बुरशीला अनुकूल परिस्थिती कमी करू शकता आणि त्या भागात जॉक इचचा प्रभाव वाढण्याची शक्यता त्यामुळे निर्माण होत असते.
जर तुम्हाला हा संसर्ग हे वाचण्याच्या आधीच झालेला असेल तर अँटी-फंगल मलम वापरून मदत होऊ शकते. ही क्रीम्स बहुतेक औषधांच्या दुकानात अगदी सहजपणे मिळू शकतात. काही केसेसमध्ये तोंडावाटे घेण्यात येणारी औषधे मदत करतात तसेच बऱ्याचदा क्रीम आणि औषधे दोन्हींचा वापर करावा लागू शकतो. यामुळे हा संसर्ग पूर्णपणे काढून टाकण्यात मदत होऊ शकते. बुरशीविरोधी उपचारांचा कालावधी साधारणतः दोन ते चार आठवडे असतो परंतु मधुमेह आणि लठ्ठपणाने ग्रस्त असलेल्या लोकांसाठी तो जास्त काळ चालू शकतो. क्लोट्रिमाझोल, मायकोनाझोल आणि टेरबिनाफाइन सारख्या शक्तिशाली सक्रिय घटकांमुळे, ही औषधे त्यापासून मुक्त होतात, ज्यामुळे तुम्हाला खाज सुटणे, जळजळ आणि वेदना यापासून आवश्यक आराम मिळतो.
जॉक इच टाळण्यासाठी प्रभावित क्षेत्र स्वच्छ आणि कोरडे ठेवणे आवश्यक आहे. त्यामुळे शरीराचा तो भाग नियमितपणे सौम्य साबणाने आणि पाण्याने धुणे आणि ओलावा वाढू नये म्हणून स्वच्छ टॉवेलने पुसणे आवश्यक आहे. अँटी-फंगल पावडर शिंपडणे देखील खूप फायदेशीर आहे, विशेषत: मधुमेहाच्या रुग्णांसाठी, हे खूप चांगले पाऊल मानले जाते किंवा ज्यांना वारंवार बुरशीजन्य संसर्ग होतो त्यांच्यासाठी देखील हे फायदेशीर आहे.
तुमचे कपडे रोज बदलणे, विशेषत: अंडरगारमेंट्स आणि मोजे हे खूप महत्वाचे आहे. तुम्ही न धुतलेले अंतर्वस्त्र घालू नये. जर अंतर्वस्त्र घामाने भिजले किंवा ओले झाले तर ते दिवसातून एकापेक्षा जास्त वेळा बदलण्याचा सल्ला दिला जातो. हवेच्या चांगल्या अभिसरणासाठी आणि ओलावा कमी करण्यासाठी कॉटनसारख्या हवा खेळती ठेवणाऱ्या कापडापासून बनलेल्या कपड्यांचा वापर करावा.
या संसर्गाचे स्वरूप खूपच त्रासदायक आहे, कारण एकदा का ते आपल्या त्वचेवर जगू लागले की ते स्वतःला एका क्षेत्रापुरते मर्यादित करत नाही. हे तुमच्या प्रायव्हेट पार्ट्समध्ये तसेच शरीराच्या इतर भागात पसरते. ते तुमच्या शरीरावर लाल वर्तुळाकार घाव किंवा रेषांची खूण ठेवू शकते, ज्यामुळे खाज सुटणे, गुठळ्या किंवा मुरुम होतात, जे कालांतराने सुजलेल्या, लाल फोडांमध्ये विकसित होतात. जॉक इच आणि डँड्रफमधील एक समानता म्हणजे बुरशी. कोंडा हा यीस्ट कुटूंबाचा आहे आणि तो तुमच्या टाळूवर जमा होतो, तर जॉक इच तुमच्या शरीराच्या उबदार, ओलसर भागांवर त्याचे परिणाम दाखवते. त्यामुळे, जॉक इचचा त्रास असलेल्या लोकांना त्रासदायक डँड्रफ फ्लेक्स देखील असू शकतात.
जॉक इच सारख्या बुरशीजन्य संसर्गास पूर्णपणे काढून टाकण्यासाठी शिफारस केलेल्या उपचारांचे पालन करणे आवश्यक आहे आणि त्याच वेळी स्वच्छतेचे महत्त्व दुर्लक्षित केले जाऊ शकत नाही. सर्वात महत्वाची गोष्ट म्हणजे आपण जिम किंवा इतर ठिकाणी जे कपडे वापरतो त्यांची योग्य निवड करणे. व्यायाम करताना शरीरातून घाम काढून टाकणारे कपडे वापरले पाहिजेत. तसेच शरीरात निर्माण होणारा ओलावा बाष्पीभवनाद्वारे काढून टाकून शरीर कोरडे ठेवणारे कापड वापरले पाहिजे. आजकाल अनेक चांगले पर्याय बाजारात उपलब्ध आहेत. हवा खेळती ठेवणारे, आरामदायी आणि आरोग्यदायी कापड वापरले पाहिजे.
याशिवाय तुमचे जिमचे कपडे आणि परिसर किती स्वच्छ आहेत याकडेही लक्ष द्या. हे सांसर्गिक असू शकते हे तथ्य लक्षात ठेवा. अनोळखी लोकांसोबत टॉवेल शेअर करू नका. व्यायामाचे ठिकाण अनेक जीवाणू आणि बुरशीचे घर देखील असू शकते. हेच कारण आहे की ते वापरताना सुरक्षा उपायांचा सल्ला दिला जातो. ते वापरण्यापूर्वी आपले उपकरण स्वच्छ करा. तसेच, शॉवर आणि लॉकर रूम सारख्या सामायिक भागात अनवाणी चालणे टाळा. संभाव्य धोकादायक पृष्ठभागांपासून आपले पाय संरक्षित करण्यासाठी आपण फ्लिप-फ्लॉप किंवा वॉटरप्रूफ सँडल खरेदी करू शकता.
तुमच्या शरीराच्या संरक्षण प्रणालीला चालना देण्यासाठी निरोगी जीवनशैली पाळणे आवश्यक आहे. त्यामुळे तुमचा आहार संतुलित आणि पोषक तत्वांनी युक्त असल्याची खात्री करा. नियमित व्यायाम करणे, पुरेशी झोप घेणे, धूम्रपान टाळणे आणि कार्यक्षम ताण व्यवस्थापनाचा सराव केल्याने तुमची प्रतिकारशक्ती सुधारण्यास मदत होईल आणि तुम्हाला रोग आणि बुरशीजन्य संसर्ग होण्याची शक्यता कमी होईल.
शेवटी, तथापि, जॉक इचवर उपचार करणे हे एक मोठे आव्हान नाही. योग्य निदान आणि उपचारांसाठी त्वचारोगतज्ज्ञांची मदत घेणे महत्वाचे आहे. विशेषतः जेंव्हा एखादा संसर्ग वाढतच जातो अशावेळी सल्ला घेणे महत्वाचे ठरते. लक्षात ठेवा की आपण चांगल्या स्वच्छतेच्या सवयी, हवेशीर कपडे आणि बुरशीजन्य संसर्ग कमी करण्यासाठी उपायांचा अवलंब करून यशस्वीरित्या स्वतःचे संरक्षण करू केले जाऊ शकते.
